Obrazy dzielą się na te materialne (obraz na płótnie, odbicie w szybie, fotografia etc.), które leżą w obszarze naszej percepcji oraz te, których "materią" jest nasz umysł (obrazy mentalne) i zachodzące w nim procesy. Mogłoby się zdawać, że teren tych przedstawień jest bardzo wąski. Otóż nie. Z całą pewnością można stwierdzić, że większość naszego życia obraca się właśnie wokół sfery obrazów mentalnych. Ogromnej rodzinie obrazów jakie tworzą o.m. już od dawna została przypisana odpowiednia typologia oraz metodologia badań. Mam tu na myśli przede wszystkim opracowania Jeana – Jacquesa Wunenburgera (Filozofia obrazów) oraz Jeana – Paula Sartre'a (Wyobrażenie). W tym poście chciałbym pokrótce zaprezentować myśl obu wybitnych postaci, którzy w niezwykle interesujący sposób ujęli te przedstawienia, które całkowicie zdominowały nasze życie wewnętrzne.
Paintings may be categorized into two groups; material paintings (paintings on canvas, a reflection in a glass or photography) which exist in the area of our perception or paintings based on the matter of our mind (mental paintings) and processes occurring in the mind. Supposedly, the area of those representations is narrow. Actually it is not. Certainly we can state that the majority of our lives happen around the area of these paintings. That huge family of mental paintings has been adequately classified and studied in a specific way. In the first place, I think about Jean-Jacques Wunenburger (Philosophy of Images) and Jean-Paul Sartre (The Imaginary). In this post I would like to briefly present the main ideas of those prominent figures who managed to grasp them in an interesting way and whose concepts completely dominated our inner lives.
Podstawową triadą obrazów mentalnych są: obrazy percepcyjne, pamięciowe oraz antycypacyjne. Należące do tej samej rodziny, ale bardziej złożone są: obrazy`nieświadome, językowe oraz matrycowe. W taki oto mniej więcej sposób ujął to Wunenburger. Podstawową różnicą trzech pierwszych obrazów jest czas do jakiego się odnoszą. Obrazy percepcyjne jawią się ,,tu i teraz" (in praesentia), równocześnie w stosunku do bodźców zmysłowych. Można by rzec, że w takim układzie należą do strefy obrazów materialnych. Z pewnością tak, jednakże np. złudzenie optyczne, halucynacje lub powidoki już nie. To percepcja pozorna, która jak najbardziej odnosi się do in praesentia.
The trinity of mental paintings is based on the followings group: perceptual, memory and anticipatory paintings. There are another three important groups: unconscious, language and matrix paintings. It is the theory formulated by Wunenburger. The main difference between the first three types of painting is the time they refer to. Perceptual paintings appears here and now (in praesentia) simultaneously in relation to sensorial impulses. In other words, we may suppose that they belong to the area of visual paintings. Surely yes, however not all of them. For instance optical illusions, hallucinations and after - images do not rank as perceptual paintings, but they are regarded as colourable perception which certainly refers to in praesentia.
Obraz pamięciowy odnosi się do przeszłości. Obrazy te mają różną intensywność, zależną od wielu czynników. Niektóre wspomnienia potrafią jawić się z mocą obrazu oglądanego ,,tu i teraz" (pamięć ejdetyczna). Większość jednak zatraca swoje pierwotne kształty. Z tymi obrazami wiążą się przeróżne emocje. Wspomnienia tworzą nasze życie oraz budują nasze doświadczenie.
Memory paintings refer to the past. Those paintings have different intensity and depend on different factors. Certain memories can appear with a strength of a painting watched here and now (eidetic memory). However, most of them lose their primary form. Moreover, various emotions are attached to those paintings. Memories create our lives and build our experience.
Obraz antycypacyjny odnosi się do przyszłości. Jest to pewnego rodzaju symulacja, którą projektujemy przy pomocy wyobraźni. Niekiedy są to realne plany możliwe do spełnienia, często też zupełnie mijające się rzeczywistością projekcje. Motywy są różne: silne pragnienie, konieczność działania, potrzeba poznawcza. Ten typ obrazu mentalnego jest chyba najistotniejszy w życiu każdego człowieka. ,,Często skierowane są na jakąś nieobecną treść, której urzeczywistniania podmiot oczekuje z nadzieją". Te mentalne projekcje mogą równie dobrze służyć do tworzenia innych możliwych światów oraz paralelnych żywotów, co najpełniej znajduję swoje ujście w literaturze.
Anticipatory paintings refer to the past. It is in a way a simulation, which is projected thanks to imagination. Sometimes, they are real plans which are possible to achieve, or projects completely out of reality. There are different motives: strong desires, necessity to act or a need to know. This kind of mental painting is probably the most relevant in human life. “They often refer to a missing content expected with hope by the subject. "Those mental projections can also be used to create other possible worlds and parallel lives, which often find its escape in literature.
Druga grupa obrazów mentalnych jest bardziej złożona. Wunenburger określa je jako pryzmat specyficznych wyobrażeń, dlatego ich struktura jest bardziej skomplikowana:
The second group of metal paintings is much more complex. Wunenburger describes them as a prism of specific representations, that is why their structure is much more complicated:
Obraz nieświadomy to przede wszystkim fantazmaty, sny oraz marzenia na jawie. Wszystkie te obrazy nie podlegają kontroli podmiotu i są bardzo istotne w naszym życiu ponieważ zapewniają psychiczną regulację wyobrażeń. Warto zwrócić uwagę, że obrazy te przenikają do życia świadomego. Ciekawym zjawiskiem fizjologicznym są obrazy hipnagogiczne czyli bardzo wyraźne projekcje przedstawień –zazwyczaj streszczających miniony dzień - które odbywają się przed zaśnięciem, będąc zarazem płynnym przejściem ze stanu pełnej świadomości w sen.
Unconscious painting is basically phantasm, dreams and daydreams. All those paintings are not liable to the control of the subject and are very relevant in our lives because they assure psychological control of representations. We shall pay attention to the fact that those paintings penetrate to the conscious world. Hypnagogic paintings belong to a group of very interesting physiological phenomenons. In other words they are very clear projections of representations – usually summarizing the previous day – which happen before falling asleep. At the same time, this phenomenon is a natural transition from the stage of complete consciousness to dream.
Obraz językowy to artykułowany system znaków fonetycznych i graficznych. Ten typ obrazów jest bardzo obszerny. Ich funkcja polega na wyrażaniu treści, emocji, myśli przy pomocy liter alfabetu, ideogramów oraz hieroglifów. Obraz ten operuje różnymi figurami (in.tropami) takimi jak: metafora, porównanie, parabola, alegoria, bajka, ilustracja, metonimia, synekdocha etc.
Language paintings are formulated with the system of phonetic and graphic signs. This type of paintings is very large. Their function is to express contents, emotions, thoughts with the help of the letters of alphabets, ideograms and hieroglyphs. Moreover, this kind of painting uses different figures (tracks), for instance, metaphors, comparisons, parabolas, allegories, fairy tales, illustrations, metonymy, synecdoche, etc.
Pozostały obrazy najgłębiej w nas zakorzenione, mianowicie: obrazy matrycowe. Fundament naszego światopoglądu, matryca utkwiona w nieświadomości każdego człowieka na świecie. Poprzez pryzmat tych obrazów kształtuje się reszta pozostałych. Należy wyróżnić tutaj: archetypy, schematy, stereotypy oraz typy.
The last type of the mental paintings is the most rooted in ourselves, matrix paintings. It creates the foundation of our outlook of life, the matrix based in unconsciousness in every single human being. The other mental paintings are created through the prism of matrix paintings. We can distinguish the following categories: schemes, stereotypes and types
źródło na podstawie którego powstał post:
(this post was based on the following sources):
J.P. Sartre, Wyobrażenie
J.J. Wunenburger, Filozofia obrazów, Słowo/obraz terytoria, Gdańsk 2011, s.33
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz